Bệnh ký sinh trùng đường máu thuộc dạng bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng, đặc biệt phổ biến ở gà chọi khi thời tiết lạnh làm suy giảm sức đề kháng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, chúng ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của gia cầm. Trong bài viết này, GA179 sẽ cung cấp thông tin chi tiết về bệnh, nguyên nhân, triệu chứng thường gặp.
Định nghĩa bệnh ký sinh trùng đường máu ở gia cầm
Bệnh ký sinh trùng đường máu ở gia cầm còn được gọi với tên khác là sốt rét gia cầm. Khi bị nhiễm, vật nuôi suy giảm khả năng sinh trưởng, sinh sản, gây thiệt hại lớn về kinh tế. Dịch thường xuất hiện nhiều vào giai đoạn thời tiết nóng ẩm, khi côn trùng hút máu hoạt động mạnh.
Dù khả năng lây nhiễm giữa các cá thể trong đàn không cao nhưng mức độ nguy hiểm vẫn không kém các loại truyền nhiễm khác thường gặp. Tỷ lệ tử vong khi mắc phải khá lớn, nguyên nhân chủ yếu do hệ miễn dịch suy giảm và thiếu máu trầm trọng.
Tại Việt Nam, tình trạng này thường xảy ra ở các khu vực chăn nuôi thả vườn, thả đồi. Tỷ lệ nhiễm dao động từ 10-50%, trong đó gia cầm non từ 7-30%, trưởng thành từ 20-50%. Mức độ thiệt hại có thể khiến đàn vật nuôi suy giảm nghiêm trọng. Trong đó, tỷ lệ tử vong ở cá thể nhỏ khoảng 5-20%, còn gia cầm lớn dao động từ 10-40%.
Toàn bộ thông tin về bệnh ký sinh trùng đường máu
Không chỉ tác động đến tăng trưởng, nhiễm ký sinh trùng còn làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến gia cầm dễ mắc thêm các vấn đề nghiêm trọng khác. Vì vậy, việc tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách phòng tránh đóng vai trò quan trọng trong chăn nuôi bền vững.
Nguyên nhân gây nhiễm ký sinh trùng đường máu
Tác nhân gây bệnh ký sinh trùng đường máu thuộc nhóm đơn bào ký sinh trong máu, có tên khoa học là Leucocytozoon. Đây là một nhóm trùng roi thuộc bộ Haemosporidia, ngành Protozoa. Theo nghiên cứu, hiện nay có khoảng 67 loài Leucocytozoon spp ảnh hưởng đến hơn 100 loài gia cầm, thủy cầm, chim.
Sau khi xâm nhập vào cơ thể vật nuôi, ký sinh trùng phát triển thành hợp tử. Chúng di chuyển lên tuyến nước bọt của muỗi, dĩa, bọ mạt – vật chủ trung gian. Khi côn trùng hút máu, chúng truyền mầm bệnh sang gia cầm, gây tổn thương hồng cầu và bạch cầu, làm cơ thể thiếu máu, suy nhược.
Dấu hiệu nhận biết bệnh ký sinh trùng đường máu
Dịch thường xuất hiện ở vật nuôi trên 35 ngày tuổi, đặc biệt phổ biến trong mùa mưa. Các triệu chứng thường gặp được chia thành hai thể: cấp tính và mãn tính.
Thể cấp tính:
- Ủ bệnh ký sinh trùng đường máu 7 – 12 ngày.
- Sốt cao trên 44°C, uống nhiều nước, tiêu chảy phân xanh vàng/xanh trắng.
- Run rẩy, mất thăng bằng, sụt cân, lông xù, rúc vào góc tối.
- Khó thở, ho hen, bỏ ăn, chết rải rác rồi tăng nhanh (tỷ lệ tử vong đạt 70%).
- Trường hợp nặng: hộc máu miệng, mào thâm đen.
- Gia cầm đẻ giảm sản lượng trứng, tỷ lệ ấp nở kém.
Thể mãn tính:
- Sốt thất thường, chán ăn nhưng vẫn tìm thức ăn.
- Tiêu chảy, phát triển chậm, mào thâm, niêm mạc nhợt nhạt.
- Giảm hoạt động nhưng là nguồn lây tiềm ẩn.
- Gia cầm mái giảm hoặc ngừng đẻ, có thể liệt chân, tỷ lệ tử vong 5 – 20%.
04 loại ký sinh trùng đường máu thường gặp
Để có cái nhìn tổng quan hơn bệnh ký sinh trùng đường máu, chúng ta sẽ cùng điểm qua một vài loài truyền nhiễm phổ biến:
- Sán dây (Raillietina spp.): Loại ký sinh này có kích thước lớn, dài đến 30cm, sống trong ruột, gây ra tiêu chảy, biếng ăn, sụt cân. Phát hiện qua xét nghiệm trứng trong phân.
- Sán lá gan (Heterakis gallinarum): Tấn công gan, làm giảm chức năng gan, khiến vật nuôi mất sức, kém ăn, dễ mắc vấn đề khác.
- Ký sinh Haemoproteus spp: Sống trong huyết khối, gây suy nhược, tiêu chảy, chẩn đoán bằng kiểm tra máu.
- Eimeria spp: Gây bệnh cầu trùng, tấn công đường ruột, khiến gia cầm tiêu chảy kéo dài, ăn uống kém, chậm lớn.
Ảnh hưởng của ký sinh trùng đường máu trên gia cầm
Khi bị nhiễm bệnh ký sinh trùng đường máu, gia cầm nuôi để lấy trứng sau khi bị nhiễm ký sinh trùng đường máu có thể bị giảm tỷ lệ đẻ từ 75% xuống còn 25%. Phải mất khoảng hai tháng để chúng khôi phục năng suất bình thường.
Ví dụ cụ thể về tổn thất kinh tế:
- Một trang trại 1.000 con gà đẻ có sản lượng 750 trứng/ngày. Khi nhiễm bệnh, sản lượng giảm còn 250 trứng/ngày.
- Mỗi đợt bùng phát kéo dài trung bình 8 ngày → tổng số trứng mất đi = 500 x 8 = 4.000 trứng.
- Phải mất hai tháng để phục hồi sản lượng, trung bình mất 250 trứng/ngày x 60 ngày = 15.000 trứng.
- Tổng cộng mất 19.000 trứng, tương đương 38 triệu đồng nếu giá trứng trung bình là 2.000 đồng/quả.
- Như vậy, mỗi đợt dịch có thể khiến người chăn nuôi chịu tổn thất rất lớn về kinh tế.
Xem thêm: Bệnh Thương Hàn Gà – Các Phương Pháp Điều Trị Tại GA179
Lời kết
Kiểm soát bệnh ký sinh trùng đường máu cần sự phối hợp giữa biện pháp kiểm soát môi trường, điều trị kịp thời và phòng ngừa dài hạn. GA179 hy vọng khi thực hiện đầy đủ các bước trên, gà sẽ có khả năng duy trì sức khỏe ổn định.
